We zitten even rustig samen en drinken een kopje thee. Ze geeft me een boekje en verzucht: “Ik moet mijn levensverhaal invullen, maar ik heb er geen zin in. Wat moet ik allemaal schrijven? Ik heb er gewoon geen zin in.”

 

Hoe heet je?

Mijn moeder heeft een boekje gekregen waarin ze allerlei dingen kan invullen over haar leven. Haar levensverhaal bedoeld voor haar achterkleinkind, voor later. Ik kijk in het boekje en begrijp dat mijn moeder het niet kan overzien.

“Ik snap dat je er geen zin in hebt mama, zullen we het gewoon samen doen? We beginnen gewoon met de eerste vraag, die is makkelijk. Hoe heet je?”

Ze geeft antwoord en de volgende vragen zijn ook makkelijk: wanneer ben je geboren en waar ben je geboren.

De deurtjes naar het verleden

Ik begrijp haar wel. Soms zijn dit soort dingen te groot, te onoverzichtelijk. Zeker als het over jezelf gaat. Waar moet je beginnen, wat vertel je, wat houd je voor jezelf? In het verleden graven kan ook heel confronterend zijn. Weet je alles nog wel of laat je geheugen je langzaam in de steek? Het kan zijn dat er ineens deurtjes uit je verleden opengaan die je met slot en grendel afgesloten had.

Levensverhaal

Ik krijg vaak vragen over het maken van levensverhalen. Waar moet je beginnen en hoe zorg je dat het niet ergens in een hoek blijft liggen. Daarom hieronder een paar tips:

• DOEL– Bedenk goed wat het doel is van het maken van een levensverhaal. Wil je er een boek van maken, is het voor het grote publiek en wil je een boodschap overbrengen, is het voor je kinderen of kleinkinderen en hou je het klein?
• PLAN– Maak een plan, een tijdlijn of een rij met thema’s. Je kunt een chronologische volgorde aanhouden, dus van geboorte tot nu bijvoorbeeld. Je kunt je verhaal opsplitsen in thema’s zoals gezin, jeugd, werk, speciale gebeurtenissen.
• VERZAMEL– Neem de fotoalbums en videofilmpjes erbij. Ga die bekijken en verzamel de herinneringen en beelden die voor het verhaal belangrijk zijn.
• WARMING UP– Begin als opwarmertje met eenvoudige vragen zoals, naam, leeftijd, geboorteplaats, stamboom. Meer voorbeeldvragen vind je hier.
• PAUZE– Word je moe of merk je dat degene over wie het gaat moe wordt? Stop dan, pauzeer of ga een andere keer verder. Het kan namelijk heel inspannend zijn. Geestelijk en emotioneel en zelfs lichamelijk.
• QUALITY TIME– Schrijf je voor of over een ander? Geniet van de gesprekken. Dit is namelijk waardevolle tijd die je samen doorbrengt. Laat de ander praten, luister en sta open voor wat de ander vertelt.
• OPNAME– Neem gesprekken op als je niet direct wilt schrijven. Dit kan heel eenvoudig met de meeste smartphones. Zo hoef je niet te schrijven en kun je goed luisteren en doorvragen. Je zult merken dat de gesprekken dan dieper gaan en mensen meer vertellen.
• CHECK JE TEKST– Laat altijd nakijken wat je geschreven hebt. Controleer je tekst gelijk ook op taal- en spelfouten. Respecteer de feedback die je krijgt.

Fotoalbum

De volgende vraag gaat over de ouders van mijn moeder, mijn opa en oma. Ze weet niet meer precies in welk jaar haar vader geboren is en pakt een boek met oude foto’s en kaarten. En dan gebeurt er iets moois. Al bladerend door het boek, op zoek naar de overlijdenskaart van mijn opa, komen er herinneringen naar boven. Foto’s van hele jonge opa’s en oma’s, een kaart van een oudtante, een briefje van mijzelf als kind. Mijn moeder leeft op en vertelt wat ze nog weet. Ze vertelt over mijn oma, haar moeder, die altijd aan het zorgen was. Voor de boerderij, voor haar gezin, voor vluchtelingen in de oorlog.

Na een paar vragen stoppen we. We spreken af dat we steeds een paar vragen doen. Als er vragen zijn waar ze geen antwoord op heeft, dan slaan we die gewoon over. Dat is niet erg. Dan plakken we daar een mooie foto. Het is haar verhaal tenslotte en zij kan dat het beste vertellen.

NU OF NOOIT

Heb jij ook het verlangen om je levensverhaal te schrijven? Wat zijn jouw excuses om het (nog) niet te doen? Ik heb ze allemaal al wel een keer gehoord. 
‘Daar heb ik nu geen tijd voor.’
‘Ik ben daar nog veel te jong voor.’
‘Wie zit daar nou op te wachten?’
‘Later, als ik met pensioen ben, dan ga ik het doen.’
‘Mijn verhaal is zo groot en zo veel, dat past niet in een boek.’

Wacht niet op het juiste moment, het is nu of nooit. Elk mens heeft een waardevol verhaal te vertellen, een groot geschenk aan kinderen, kleinkinderen, familie en vrienden. Je hoeft geen groots schrijver te zijn. En, je hoeft het niet alleen te doen.

Gratis e-book 111 Vragen

Kriebelt het en wil je ook aan de slag? Je hebt geen speciaal boekje nodig. Koop een fotoalbum of leuk schriftje of maak een bestand op je computer. Ik maakte 111 vragen die je kunt gebruiken bij het maken van levensverhalen. Je kunt ze gratis aanvragen.

 

Heb jij vragen of wil je jouw ervaringen delen? Ik ben heel benieuwd.

Wil je meer informatie over de online training voor het schrijven van levensverhalen? Kijk dan hier.